In gesprek met Lente-akkoord 2.0
De aanjaagorganisatie voor circulaire industriële bouw in Nederland, interviewde Carl Dolmans en René Beks.
Bron: lente-akkoord.nl
In de serie ‘In gesprek met’ komen de Lente-akkoord koplopers aan het woord over hun ervaringen met circulair industrieel bouwen. In deze tweede aflevering: René Beks en Carl Dolmans van Hendriks in Oss.
Hendriks ontwikkelt, bouwt en beheert vooral in een straal van 150 kilometer rondom thuishaven Oss. René Beks is directeur innovatie en ontwikkeling en kijkt vanuit die rol naar woonconcepten die aansluiten bij de wensen van de klant. Carl Dolmans is directeur van de bouw- en onderhoudsbedrijven en is verantwoordelijk voor de Circulaire grondstoffen B.V. en de Modulefabrique.
Zo te horen is Hendriks volop bezig met circulair en industrieel bouwen…
Dolmans: “Dat klopt. Hendriks wil wonen geweldig maken voor deze en volgende generaties. Om die ambitie waar te maken ligt onze focus op duurzaam wonen en dat haalbaar en betaalbaar maken. René en ik zijn allebei intrinsiek getriggerd door het feit dat ontwikkelingen in de wereld heel veel invloed hebben op de prijsstelling van de producten die we maken en de kosten die daarbij komen kijken. Als Hendriks willen we daar grip op krijgen en tegelijkertijd ook die materiaaltransitie een impuls geven. Daarvoor hebben we twee manieren van kijken nodig: één die kijkt naar de opbrengsten en één die kijkt naar de kosten.
Dat heeft ertoe geleid dat we onze bedrijfsactiviteiten hebben uitgebreid naar de voorkant van de materiaalketen. In ons nieuwe ecosysteem richten we ons niet alleen op het toepassen van duurzame materialen in onze projecten, maar ook op het oogsten van grondstoffen via urban mining en het kweken van biobased producten zoals bamboe, mycelium en grassen ten behoeve van isolatiematerialen. Daarvoor hebben we in 2023 de Circulaire grondstoffen BV opgericht. Naast hergebruik van grondstoffen onderzoekt die onder andere ook hoe we volumes kunnen vergroten om materialen betaalbaar en opschaalbaar te krijgen.
Centraal in ons ecosysteem bevindt zich de Modulefabrique, een digitale fabriek die zich richt op het engineeren en realiseren van geprefabriceerde 2D-woningmodules samen met co-makers. Er is een gebrek aan kwalitatief goede handjes buiten, dus is industrialiseren hard nodig, maar we krijgen zo ook beter de touwtjes in handen als het gaat om kostprijs en grondstoffen.”
Beks: “Wij bouwen veel voor het betaalbare segment – voor woningcorporaties en betaalbare koop. Er moet volgens de minister tweederde betaalbaar worden gebouwd, maar we zien in de sector dat dit op veel plekken niet lukt omdat de markt traditioneel ontwikkelt. Dankzij de Circulaire grondstoffen B.V. en een eigen fabriek waar we houtbouw maken, hebben we bij Hendriks materiaal en kosten beter in de hand, zijn we scherp in onze prijsstelling naar de markt en kunnen we toch een gezond bedrijfsrendement maken.”
Modulefabrique, Circulaire grondstoffen BV – wat maken jullie zelf?
Dolmans: “Met de Modulefabrique realiseren we modules van hout en circulair beton. De houtskeletbouwelementen maken we zelf in onze eigen houtconstructiefabriek in Oss. Andere modulaire elementen worden geproduceerd door en in samenwerking met onze co-makers.
Circulair beton maken we samen met onze partner Nxt Building. Door onze eigen projecten zoveel mogelijk circulair te slopen leveren we zelf de grondstoffen hiervoor aan. Betonpuin is qua volume het omvangrijkste restproduct dat we oogsten, dus dat levert flinke milieuwinst op. De ARAC-breker scheidt dit puin in grind, zand en vulstof, waarmee circulair beton en betonelementen gemaakt worden, waaronder een circulaire breedplaatvloer.”
Beks: “Nxt Building heeft ook een circulaire metselsteen ontwikkeld die je niet hoeft te bakken. Dat scheelt energie en CO2-uitstoot. De grondstoffen hiervoor halen we bij onze opdrachtgevers – veelal corporaties. Het gaat om dakpannen en andere gebakken producten afkomstig van bestaande woningen die worden gerenoveerd of gesloopt. Dat is heel gaaf. Zo’n gesloten keten geeft de grip die we zo belangrijk vinden. Precies wat nodig is om bouwplannen haalbaar te maken.
Op welk project zijn jullie trots?
Beks: “op de TerugWINwoning. Dat is een conceptwoning waarbij we maximaal inzetten op het terugwinnen van biobased en circulaire materialen, energie en water. De 1.0-versie is momenteel in productie. Deze plaatsen we nog voor de zomer bij het Koning Willem I College in Veghel. Met deze demowoning willen we de omgeving laten zien welke fantastische dingen er gebeuren op het vlak van materiaal- en energietransitie. De woning wordt ingezet voor het delen van kennis met studenten, burgers en andere geïnteresseerden.
We bouwen de woning met onder andere circulair beton, houtbouw uit eigen fabriek, circulaire metselstenen, biobased isolatiemateriaal gebaseerd op gras, interieurplaten van bamboe en binnenwanden gebaseerd op gras en reststromen. De 2.0-versie van de TerugWINwoning gaan we seriematig produceren en is opschaalbaar voor projectmatige woningbouw.”
Welke kansen en uitdagingen zien jullie?
Beks: “De garanties die we moeten geven op producten vormen een uitdaging. Je loopt aan tegen traditionele regelgeving versus nieuwe circulaire materialen. Onze klanten – met name corporaties – verwachten natuurlijk wel dat onze producten qua TCO (total cost of ownership) niet slechter presteren dan een traditioneel product. We hebben diverse innovatiesubsidies toegekend gekregen voor de TerugWINwoning. Daarmee gaan we voor corporaties onder andere onderzoeken hoe het zit met TCO van alle toegepaste biobased en circulaire materialen. Enerzijds de kwaliteit bij oplevering – de CE-norm, hoe het in de NMD zit – maar ook op middellange en lange termijn. De materialen hebben zich nog niet bewezen, dus daar zit een spanningsveld.”
Dolmans: “Als kans voor de markt zie ik, vanuit het sociale aspect: het borgen van de betaalbaarheid van woningen. Dat is het grootste maatschappelijke issue dat momenteel speelt. Met het nieuwe ecosysteem dat we aan het creëren zijn, wordt het mogelijk om daar vat op te krijgen.”
Beks: “We merken nu al in de praktijk dat we goedkoper zijn dan wat de markt wil betalen. Houtbouw is nog steeds duurder, maar als ik de toeslagen hoor die hier in de markt voor worden gerekend - 15-20% meerkosten ten opzichte van ‘traditioneel’ -, dan zitten wij daar onder.”
