Duurzaam wonen voor iedereen?

Corporaties zetten vol in op de verduurzaming van hun voorraad. Daarbij is het zowel financieel als technisch gunstig voor alle partijen om ook de particuliere woningbezitters in de wijk mee te krijgen. In de Arnhemse wijk Malburgen lukte het: hier kregen liefst 135 huur- én 45 koopwoningen de afgelopen anderhalf jaar een grondige duurzame upgrade. Het resultaat van een mooi samenspel tussen gemeente, corporatie, aannemer en adviesbureaus. En met hulp van subsidieregeling SEWA.

Wie wandelt door de Kleefkruidstraat, het Kroospad en omliggende straten, pikt de verduurzaamde huur- en koopwoningen er meteen uit. De fraaie gevels van de huurwoningen en de gloednieuwe daken zeggen genoeg. “En dan zijn er nog diverse maatregelen genomen die minder zichtbaar zijn, zoals de plaatsing van HR++- glas en isolatie”, zegt Harma van Kleef, project- en participatiemanager bij de gemeente Arnhem. “Deze buurt is enorm opgeknapt. Een project om trots op te zijn.” Marc Barenbrug, projectmanager bij Stichting Volkshuisvesting Arnhem, knikt: “Er was geen vooraf uitgewerkt plan om de huur- én koopwoningen in deze wijk collectief te verduurzamen. We zijn samen met Hendriks en adviesbureaus Endule en Fiks mens en wonen aan de slag gegaan om de koopwoningen mee te nemen in het plan. Dat pakte supergoed uit.”

Meeliften met uitvoering

De woningvoorraad versneld verduurzamen: het is een belangrijk speerpunt van Volkshuisvesting Arnhem. “Vorig jaar stonden 135 huurwoningen in Malburgen op de nominatie voor een grondige energetische facelift en renovatie van badkamers, keukens en toiletten”, vertelt Marc Barenbrug. “Precies op dat moment werd de SEWAsubsidie aan woningeigenaren in onder meer de wijk Malburgen aangeboden, een regeling die huiseigenaren de kans biedt om hun woning te verduurzamen. De gemeente vroeg ons of woningeigenaren in Malburgen konden meeliften met de uitvoering van de werkzaamheden bij de huurwoningen.” Harma van Kleef voegt toe: “In Malburgen staan koop- en huurwoningen door elkaar. In Arnhem hebben we meer wijken met gespikkeld bezit, zoals we dat noemen. We zagen dit project als een mooie pilot voor de rest van Arnhem.”

Goed bewoonbare buurten

Een corporatie hoeft zich niet te richten op de verduurzaming van woningen die zij niet bezit. “Toch was voor ons meteen duidelijk dat we hiervoor wilden gaan”, zegt Marc Barenbrug. ”Wij staan voor goed leefbare buurten. Dat gaat verder dan alleen onze huurwoningen. Bovendien is het ook technisch en financieel gezien gunstig om verduurzamingsmaatregelen op complete huizenblokken toe te passen. Het traject duurde hierdoor wel langer, zeker in de aanloopfase. Maar dat accepteerden we. En wat heel prettig was: Hendriks stond er precies hetzelfde in. Woningeigenaren bij zo’n project betrekken is niet iets wat je er even bij doet.” 

Denken vanuit de bewoner

Woningeigenaren laten aanhaken op het moment dat een corporatie verduurzamingsmaatregelen neemt in een wijk: het blijkt in de praktijk vaak lastig. Toch deden bijna 50 huizenbezitters mee aan het Arnhemse project. Wat is het geheim? “De SEWA-subsidie is zeer gunstig voor woningeigenaren”, legt Harma van Kleef uit. “Om te komen tot de benodigde energielabelstappen of eindlabel B, een eis uit de subsidieregeling, gingen we als gemeente uit van een gemiddelde investering van 25.000 euro. Daarbij legden woningeigenaren zelf zo’n 10% in. Dit bedrag konden ze ook nog renteloos lenen.” Toch was de échte sleutel in het project de persoonlijke benadering, stellen Harma van Kleef en Marc Barenbrug. “We hebben steeds vanuit de bewoner gedacht. Onder meer door keukentafelgesprekken te voeren over mogelijke maatregelen en hulp te bieden bij de complexe subsidieaanvraag. En door bewoners uitgebreid mee te nemen in de uitvoering en mogelijke overlast. Gelukkig werkten we samen met partners die deze persoonlijke benadering ook hoog in het vaandel hebben staan. En die flexibel genoeg zijn om met veranderingen om te gaan, zoals aanpassingen in de planning.”

Aanpassing spelregels SEWA

Leerpunten waren er ook. “In de praktijk bleek dat vasthouden aan de drie labelstappen of naar label B gaan soms tot ongelijke situaties leidde tussen woningeigenaren. Ook overschreden wij hierdoor soms onnodig het budget. Dit terwijl we de komende jaren zoveel mogelijk Arnhemmers willen helpen bij de verduurzaming van hun woningen”, vertelt Harma van Kleef. “Tegelijkertijd vielen binnen dit project ook huizenbezitters buiten de boot die hun woning eerder al op eigen kosten hadden verduurzaamd. Dat kan natuurlijk nooit de bedoeling zijn. Daarom zijn de spelregels nu deels aangepast, zodat we in het vervolg zoveel mogelijk mensen kunnen bedienen.”

Want dat deze pilot een vervolg krijgt, is een feit. “We gaan de komende jaren aan de slag in andere delen van Malburgen en in de wijken Arnhemse Broek, Geitenkamp, Klarendal en Presikhaaf”, zegt Harma van Kleef. “Groot voordeel is dat de gemeente en Volkshuisvesting elkaar nu eerder weten te vinden, veel eerder dan bij de pilot het geval was”, stelt Marc Barenbrug. “En dat we nu weten hoe we samen met onze partners een wijk met gespikkeld bezit het beste kunnen verduurzamen.”